Bình Thuận: Khai thác cát đen ngày càng cạn kiệt
Feb 12, 2008
Nguồn cát đen là nguồn tài nguyên thiên nhiên trời ban cho Bình Thuận, nhưng hiện nay do cán bộ nhà nước tha hồ khai thác và bán cho các nước khác như Singapore hay Nhật Bản mà không có một kế hoạch nào để kiểm soát, khiến loại cát đen quý như vàng này bị thất thoát nhiều và ngày càng cạn kiệt. Theo tài liệu của Hiệp hội Titan Thế giới, Việt Nam có nguồn tài nguyên thiên nhiên này chiếm tỷ lệ 1/5 trữ lượng thế giới.
Loại khoáng sản này tập trung dọc bờ biển duyên hải miền Trung, còn được gọi là cát đen. Theo Tổng Công ty Khoáng sản Việt Nam, riêng tại Bình Thuận, khoáng sản này chiếm 20% trữ lượng cả nước. Đây là nguồn tài sản vô giá mà thiên nhiên đã ban cho Bình Thuận. Titan là kim loại quý hiếm, được dùng trong trên 30 ngành công nghiệp khác nhau. Kim loại titan không độc, khó bị ăn mòn, hợp kim titan có độ bền vững gấp 3 lần so với hợp kim nhôm, khả năng chống rỉ sét cao không thua bạch kim nhưng lại nhẹ bằng một nửa thép. Vì vậy kim loại này được
dùng nhiều trong lĩnh vực chế tạo máy bay, hàng không vũ trụ, công nghiệp quốc phòng, đóng tàu, chế biến thực phẩm, vận tải đường sắt, kỹ thuật điện, sản xuất sơn, que hàn, sơn, men, y tế. Riêng trong thân vỏ ở một số loại máy bay, titan chiếm từ 25% đến 27%. Nhận thấy giá trị quý hiếm của kim loại này như vậy nên những năm sau này, các quốc gia có nền công nghiệp mạnh không những không khai thác titan mà còn tích cực mua để dự trữ. Gần đây nhất là Trung Quốc tăng cường mua dự trữ lớn kim loại này, và nguồn bán ra chính là Việt Nam.
Chính vì đặc điểm quý giá này nên nhiều năm qua nạn đào đãi, mua bán trái phép loại sa khoáng này diễn ra ồ ạt. Trên nhiều khu vực ở các huyện Hàm Tân, Hàm Thuận, người dân tự sắm dụng cụ đào đãi và bán với giá cực rẻ. Tại bãi biển xã Tân Hải huyện Hàm Tân, ông Tân, một người dân đào đãi, cho biết một ngày một người đào đãi có thể được một tấn cát thô, bán với giá 700 đến 800 ngàn đồng. Chính vì việc kiếm tiền quá dễ nên suốt gần 200 cây số bờ biển Bình Thuận, có thời kỳ hàng ngàn người đã bỏ cả nghề nông, đổ dọc ra bờ biển khai thác titan, gây nên tình trạng đào xới bát nháo. Sôi động nhất có thể kể đến các huyện Hàm Tân, Hàm Thuận, thị trấn Lagi, huyện Hàm Thuận Nam, là những vùng có trữ lượng sa khoáng lớn. Chỉ tính riêng 3 tháng đầu năm 2007, ở huyện Hàm Tân, lực lượng chức năng đã thu 88,5 tấn cát đen vận chuyển trái phép. Trước đó ở Hàm Thuận Nam, trong 14 đợt kiểm tra cơ quan chức năng đã thu giữ 60 tấn cát đen. Có xã như Tân Thanh chỉ trong 1 tháng, nhà cầm quyền đã thu giữ 60 tấn. Tình trạng đào đãi trái phép diễn ra ồ ạt khiến cán bộ địa phương không kiểm soát nổi. Đã có nhiều lần Công an bắt giữ, lập biên bản, thu dụng cụ và xử phạt, nhưng không ăn thua. Vì kiếm tiền dễ nên mất dụng cụ, người dân tiếp tục sắm dụng cụ mới để khai thác, vì vậy nhà nước không thể xử phạt nổi nên tình trạng khai thác trái phép vô cùng khó dẹp bỏ, theo lời một cán bộ phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Hàm Thuận Nam thừa nhận.
Mặc dù được xem là nguồn tài nguyên quý giá, nhưng loại sa khoáng này đang được bán với một giá rẻ như cát. Người dân đào đãi và bán một tấn cát đen thô với giá chỉ 700 đến 800 ngàn đồng Việt Nam một tấn. Theo một chuyên gia về sa khoáng thì giá nếu đem tinh chế ra titan, giá bán lên đến 2500 đến 3000 đô-la một tấn. Còn theo Chủ tịch Công ty Hợp Long là một doanh nghiệp có dự án khai thác chế biến titan ở Bình Thuận, nếu phân loại ra đến công đoạn phân ra 3 loại ilmenit, rutil và zircon, giá bán gấp khoảng 2 lần cát thô, còn nếu tinh chế ra đến 90% titan thì giá bán gấp 4 lần. Với giá bán thô như trên, thời gian qua Bình Thuận nói riêng và Việt Nam nói chung đã bán rẻ và lãng phí một lượng lớn tài nguyên thiên nhiên quốc gia. Theo một tài liệu từ cơ quan quản lý xuất nhập cảng, hàng năm Việt Nam xuất cảng thô nửa triệu tấn cát đen. Nếu so giá thô với giá tinh chế, việc này đã khiến cho Việt Nam mất hàng chục ngàn tỷ đồng. Trong khi đó, hàng năm Việt Nam phải nhập lại các sản phẩm được tinh chế từ sa khoáng này để sử dụng với một số lượng lớn. Trong số này nhu cầu về bột màu Dioxide titan và bột zircon siêu mịn là rất lớn, phải nhập với giá trị lên đến 40 triệu đô-la mỗi năm, và mỗi năm tiếp tục tăng trung bình là 15%, và như vậy sự thất thoát này là quá lớn.
http://www.calitoday.com/news/view_article.html?article_id=d9fac22ccf0782904ab1ff0432f02348
